April is de Maand van de Filosofie. Zoals elk jaar vindt de Nacht van de Filosofie plaats en verschijnt er een nieuw essay. De Socratesbeker wordt uitgereikt aan het meest prikkelende filosofieboek van het afgelopen jaar en eens in de twee jaar wordt een nieuwe Denker des Vaderlands uitgeroepen. In het kader van de Maand van de Filosofie biedt Donner een uitgebreid programma aan met een dubbelinterview met Ronald van Raak en Leon Heuts, een signeersessie met Rutger Bregman en een interview met Jos de Mul.
Onze moderne samenleving is gebaseerd op orde. We proberen chaos uit te bannen, maar met de aanhoudende stroom crises lijkt de maatschappelijke chaos compleet. Van de crisis rond waarheid (post-truth), de klimaatcrisis en de vluchtelingencrisis tot aan geopolitieke crises en oorlog. Ook als individu kunnen we het gevoel hebben dat het leven ons ontglipt. Hebben we nog de regie over onze persoonlijke data en eigendommen? En hoe gaan we om met het informeler worden van cultuur en traditie? Moeten we meer orde organiseren, in ons eigen leven, in de samenleving, op wereldschaal? Of moeten we meer ruimte geven aan chaos?
Westerse wijsbegeerte in wisselwerking met geloof en theologie
€36,50
‘Oriëntatie in de filosofie’ van Gijsbert van den Brink is al ruim twintig jaar een standaardwerk op het gebied van de geschiedenis van de wijsbegeerte. Het is een toegankelijk geschreven introductie in de westerse filosofie, met bijzondere aandacht voor het grensgebied tussen filosofie en theologie. Alle hoofdstromingen uit de geschiedenis van de wijsbegeerte en de belangrijkste figuren daarin passeren de revue. Speciale aandacht is er voor hun verhouding met het christelijk geloof. Deze herziene editie is aangevuld met een hoofdstuk over filosofie in de 21e eeuw.
€27,50
olgens velen is Plato de belangrijkste filosoof aller tijden. Hij werd geboren in een rijke familie in Athene. Als tiener bezocht hij lezingen van rondtrekkende filosofen en wilde hij dichter worden. Hij besloot om de politiek in te gaan, maar haakte gedesillusioneerd af toen zijn leraar Socrates ter dood werd veroordeeld. Plato werd zelf leraar en stichtte een filosofische school die hij de Akademie noemde. En hij probeerde op Sicilië de tiran van Syracuse een politiek systeem te laten doorvoeren dat grotendeels gebaseerd was op zijn filosofie.
Al bij leven had Plato een min of meer goddelijke status. Mede als gevolg daarvan zijn er vele verhalen en mythen rondom hem ontstaan. Maar er zijn weinig betrouwbare bronnen. Plato heeft het in zijn werk nooit over zichzelf. Plato-vertaler en -kenner Robin Waterfield schreef over de man achter het werk, daarbij gebruikmakend van dat werk en van de weinige gegevens die er zijn.
Plato’s leven stond in het teken van de filosofie, schrijft Waterfield, en daarom moeten we erover lezen. Want de grote vragen, die bestaan nog steeds.
€24,90
Kan ik authentiek zijn? Wanneer ben ik vrij? Hoe eerlijk kan ik over mezelf zijn? Is mijn woede soms ongepast? En is mijn schaamte altijd terecht?
Vanuit persoonlijke en actuele vragen neemt Tinneke Beeckman de lezer mee op een fascinerende tocht door de wereldliteratuur en de geschiedenis van de filosofie. Die leidt langs Socrates, Friedrich Nietzsche, Virginia Woolf, Marcel Proust, Aldous Huxley, Albert Camus en Hannah Arendt. Als je nadenkt over ideeën, doen die ook wat met jou. In Ken jezelf doet Beeckman verslag van deze wonderlijke ervaring. Scherp en toegankelijk toont ze hoe filosofische teksten je blik op jezelf en het leven verrijken.
€22,90
In dit prikkelende essay over publieke waarden gaat Ronald van Raak te rade bij de grootste filosofen uit de Nederlandse geschiedenis.
Erasmus en Spinoza zijn filosofen die in ons land lang werden gehaat, om vervolgens te worden vereerd. Denkers die in weinig opzichten met elkaar te vergelijken zijn, maar toch beiden symbolen werden van vrijheid en tolerantie. Erasmus hield tijdgenoten een morele spiegel voor in zijn Lof der Zotheid (1511). Spinoza beschreef in zijn Ethica (1677) een uitdagende morele filosofie.
In Spelen met waarden, betalen met gedachten onderzoekt Ronald van Raak hoe het denken van Erasmus en Spinoza tot stand kwam en welke waarden eraan ten grondslag lagen. Hij beschrijft hoe hun denkbeelden door de tijd heen werden gebruikt en wat hun filosofie kan betekenen in het huidige debat over de vraag wat ons nog met elkaar verbindt.
€29,99
Wat maakt ons tot morele wezens? Hoe weten we wat het juiste is? En bestaan er in deze tijd van individualisering nog universele waarden?
We beschikken onmiskenbaar over een moreel geweten, of het nu over straf, godsdienst of gelijkheid gaat, maar hoe is ons morele geweten ontstaan? Lang gold godsdienst als de belangrijkste grondslag voor de moraal, maar in de afgelopen eeuwen is wetenschap steeds belangrijker geworden in ons denken over goed en kwaad. Met name de spectaculaire inzichten uit de evolutiebiologie dwingen ons om anders naar ethische kwesties te kijken.
In dit boek neemt de Duitse filosoof Hanno Sauer ons mee op een reis door de geschiedenis van de menselijke moraal. Hij vertelt het verhaal van ons geweten, vanaf het ontstaan van ons vermogen om samen te werken vijf miljoen jaar geleden tot de polarisatie die ons vandaag in de greep houdt. Op briljante wijze laat hij zien welke biologische, culturele en historische ontwikkelingen onze morele waarden hebben gevormd, juist op het moment van misschien wel hun grootste crisis.
€19,95
De stoïcijnse filosofie is ongekend populair in Nederland. Ze is dankzij haar heldere wijsheden een welkom toevluchtsoord voor wie een levensfilosofie zoekt. Maar heeft deze antieke filosofie wel echt wat te bieden aan ons eenentwintigste-eeuwers? In gesprek met elkaar onderzoeken classicus Gerard Boter en ervaringsstoïcijn Floris Leest de zin en onzin van de stoïcijnse filosofie. Kunnen we een filosofie die slavernij zag als een fact of life als leidraad hanteren? Hoe pak je mondiale vraagstukken aan vanuit een individualistische filosofie? Werkt een kalme houding altijd of mag je ook weleens flink boos worden? In Leven als stoïcijn. Of niet? verdiep je je samen met twee kenners in de filosofie van de stoïcijnen, aangereikt met de nodige humor en zelfspot. Zo ontdek je zelf of je al dan niet (een beetje) als een stoïcijn wil leven.
Vanaf de eeuwwisseling veranderen politici onder invloed van Pim Fortuyn hun taal. Geen mistige formuleringen meer, geen jargon: duidelijkheid. Geert Wilders blinkt erin uit.
De gevolgen voor de democratie zijn groot. Het bestel vereist matiging terwijl duidelijkheid juist radicalisering stimuleert. Het ene taboe na het andere sneuvelt, grondrechten staan ter discussie, het parlement zelf en de democratische rechtstaat. Steeds geeft Wilders de aanzet, en andere partijen voegen zich naar hem ondanks hun bezwaren. Den Haag omarmt zijn aandachtpolitiek en spektakelleegte.
Meeus laat aan de hand van Machiavelli zien hoe duidelijkheid bevordert dat de naoorlogse politieke orde bezwijkt, met chaos als resultaat.
Foto © Merlijn Doomernik
Maarten was er drie weken lang bang voor geweest: dat de bel zou gaan en dat haar stoel leeg zou zijn. En nu gebeurde precies dat.
Maarten en Loïs zijn samen opgegroeid en hebben altijd met elkaar gespeeld. Maar sinds hij verliefd op haar is geworden, krijgt hij rode vlekken in zijn nek zodra ze hem aankijkt. En nu is Loïs ziek. Maarten voelt zich schuldig dat hij niet bij haar langs durft en wanhopig omdat ze misschien wel doodgaat.
Als hij hoort over een geheimzinnig leegstaand huis waar kapotte dingen op magische wijze weer heel worden, ontstaat er een plan in zijn hoofd. Wat als Loïs een nacht in dit huis zou doorbrengen…?
Yorick Goldewijk vertaalde het thema van de Maand van de Filosofie naar een ontroerend, hoopvol én grappig verhaal over een meisje met chaos in haar lijf en een jongen met chaos in zijn hoofd, die op een bijzondere manier nader tot elkaar komen. Met illustraties door Yvonne Lacet.
Foto © Susan Brooijmans
Per april 2023 is Marjan Slob de nieuwe Denker des Vaderlands. Ter ere van haar denkerschap verschijnt Ruimte maken voor het andere. Het denken van Marjan Slob waarin journalist Jannetje Koelewijn ons laat kennismaken met de nieuwe denker en haar gedachtegoed.
‘Maak je belevingswereld groter, ruimer,’ zegt de nieuwe Denker des Vaderlands Marjan Slob, ‘en je ziet dat er eigenlijk geen verschil is tussen jou en de ander, tussen mensen en andere wezens. Er is alleen een web, een weefsel waar je deel van uitmaakt.
‘Ruim denken’ is haar thema: al denkend vanuit de plek waar je staat ruimte scheppen voor andere waarden en ervaringen dan alleen die van jezelf. Wees open, zo open als je aankunt. Luister. Kijk. ‘De realiteit kunnen zien en aanvaarden, daar gaat mijn filosofie over. Dat houdt in dat je ook pijn kunt voelen. Van jezelf, van andere mensen, van andere wezens.’
In drie gesprekken, waarvan Ruimte maken voor het andere verslag doet, vertelt Marjan Slob hoe haar denken zich sinds haar jonge jaren ontwikkeld heeft.
