Geneeskunde

1. Anne-Goaitske Breteler

De laatste dagen van de dorpsgek

Dwars door verschillende Friese provinciesteden, dorpskernen en uithoeken onderzoekt De laatste dagen van de dorpsgek hoe plattelanders eeuwenlang zijn omgegaan met geestelijke gezondheid. Hoe kan het dat er opmerkelijk veel suïcides op het platteland voorkomen, terwijl er relatief weinig aanspraak op de ggz wordt gemaakt? Wat is er met de dorpsgek gebeurd? En waar lag de grens tussen ‘krankzinnig’ gedrag of ‘net even anders’ zijn? In dit boek met een cultuurhistorische inslag komen verschillende plattelandsbewoners van toen en nu aan het woord. De getuigenissen uit familiearchieven, patiëntendossiers of uit mondelinge overlevering vormen samen een nooit eerder verteld verhaal, waarin collectief zwijgen, schaamte en uitbanning hand in hand gaan met gemeenschapszin, zorg dragen en ruimte bieden. De persoonlijke gebeurtenissen spelen zich af tegen het decor van uitgestrekte landerijen waarover de natuur heer en meester is. Het is juist die binding met de omgeving en de agrarische cultuur die misschien nog wel meer doorwerkt in de huidige plattelander dan eerder gedacht. Anne-Goaitske Breteler (Dokkum, 1996) groeide op aan de voet van de zeedijk in Friesland. Na de studies culturele antropologie en publieksgeschiedenis in Amsterdam verhuisde ze terug naar haar geboortegrond. In 2018 verscheen haar non-fictiedebuut De traanjagers en in 2020 haar Friese kinderboek In nuvere nacht. Ze schrijft columns en redactionele bijdragen, geeft lezingen, en maakt tentoonstellingen en podcasts. ‘Het fenomeen “dorpsgek”: zo ziet de tegenkant van het idyllische plattelandsleven er dus uit. Origineel, inhoudelijk sterk, zeldzaam leesbaar. Wat een goed boek!’ Geert Mak ‘Anne-Goaitske Breteler heeft een scherp oog voor het menselijke in onze geschiedenis en voor de geschiedenis in mensen. De feiten die op het punt staan vergeten te raken graaft ze zorgvuldig op en presenteert ze in een meeslepend relaas.’ Anna Drijver

1. Thomas van der Meer

Zullen we dan maar heel lang leven

Volkskrant-columnist Thomas van der Meer biedt een inkijk in de levens van de meest kwetsbare en doorgaans onzichtbare patiënten: verpleeghuisbewoners en mensen die langdurig zijn opgenomen in een psychiatrische kliniek. Ook toont Van der Meer de pijnlijke gevolgen van jarenlange bezuinigingen: zorginstellingen moeten steeds meer mensen verzorgen voor steeds minder geld. Hoe is het om te werken in een sector die worstelt om het hoofd boven water te houden? 'Zullen we dan maar heel lang leven' is vooral een boek over menselijkheid en mededogen.

1. Mustafa Bulut

Wilt u weten wat u heeft?

De meeste Nederlanders zijn direct, de meeste Nederlandse artsen dus ook. Ze vertellen patiënten meteen wat er aan de hand is. Maar er zijn ook mensen voor wie het te confronterend is om rechtstreeks over ziekte en sterven te spreken. Geestelijk verzorger Mustafa Bulut pleit voor cultuursensitiviteit in de zorg die aansluit bij verschillende culturen, leefsituaties en problemen van patiënten. In Wilt u weten wat u heeft? vertelt hij hoe artsen, verpleegkundigen, verzorgenden, maar ook patiënten en hun naasten bij bijvoorbeeld pijnbestrijding, slechtnieuwsgesprekken en religieuze rituelen zorgvuldig om kunnen gaan met verschillen.

1. Beatrijs Smulders

Oogst

Beatrijs Smulders is de bekendste verloskundige van Nederland en oprichter van het Geboortecentrum Amsterdam. In 2012 ontving zij de prestigieuze Andreaspenning voor haar grote verdiensten voor de stad Amsterdam. Smulders is bestsellerauteur van de fameuze Veilig-serie, waarvan honderdduizenden exemplaren zijn verkocht. Tijdens haar lange carrière heeft zij intensief naar vrouwen geluisterd en uiteindelijk al haar ervaringen en observaties beschreven in een autobiografische trilogie.

Kinder- en jeugdpsychiatrie

Kinder- en Jeugdpsychiatrie is hét Nederlandstalige standaardwerk binnen haar vakgebied. De uitgave doet recht aan de enorme kennisevolutie van de laatste jaren en biedt een wetenschappelijk gefundeerd overzicht van de kinder- en jeugdpsychiatrie. Van onderzoek en diagnostiek, tot psychopathologie en behandeling en begeleiding; Kinder- en Jeugdpsychiatrie biedt de concrete vertaling van wetenschappelijke kennis naar de dagelijkse praktijk in deze prachtige, Nederlandstalige uitgave waarbij zowel Nederlandse als Vlaamse auteurs betrokken zijn.De DSM-5 criteria en terminologie zijn in de tekst verwerkt en er wordt veel aandacht besteed aan een aspect dat de kinder- en jeugdpsychiatrie onderscheidt van de volwassenenpsychiatrie: de ontwikkeling. Ontwikkelingsaspecten zijn cruciaal voor het begrijpen van het ontstaan, de aard en de behandeling van geestelijke gezondheidsproblemen van kinderen en jeugdigen. Dit geldt ook voor de rol van het gezin. Diagnostiek en behandeling in de kinder- en jeugdpsychiatrie kunnen niet plaatsvinden zonder de gezinscontext daarbij te betrekken.Onder de redactie van F. Verheij, F.C. Verhulst en M. Danckaerts zijn de voorheen drie afzonderlijke uitgaven (Onderzoek en Diagnostiek (redactie F.C. Verhulst en F. Verheij), Psychopathologie (redactie F.C Verhulst, F. Verheij en in de laatste editie met R.F. Ferdinand) en Behandeling en Begeleiding (redactie F. Verheij en F.C. Verhulst) samengebracht tot een waardevolle uitgave met een schat aan informatie voor iedere (aankomend) kinder- en jeugdpsychiater en voor andere professionals die betrokken zijn bij de geestelijke gezondheidsproblemen van kinderen en jeugdigen. 

1. Jan Luiten van Zanden

Dochters van Lucy

Dit boek vertelt het verhaal van de macht en de onmacht van vrouwen en mannen vanaf de eerste mens, Lucy, zo’n 3,2 miljoen jaar geleden, tot de emancipatie van de vrouw in de vorige eeuw. Centraal staan de vragen wanneer en waarom de ongelijkheid tussen vrouwen en mannen ontstond en in welke delen van Eurazië de genderongelijkheid het meest intens was. Het spoor gaat terug naar het ontstaan van steden en staten, meer dan vijfduizend jaar geleden. Daarna concentreert het verhaal zich op welke rol religie speelde. En hoe sterk waren Nederlandse vrouwen in de late Middeleeuwen en de Gouden Eeuw? Waarom werd de huiselijkheid zo dominant in de negentiende eeuw, waardoor de vrouw werd gemarginaliseerd op de arbeidsmarkt en in het maatschappelijk leven? Aan de hand van verhalen over vrouwen en mannen en voorbeelden uit kunst, misdaad, godsdienst en sport worden mythes over de vrouw-manverhoudingen doorgeprikt. U zult versteld staan van alles wat u tot nu toe niet wist en zich nooit had afgevraagd over de relaties tussen de seksen in het verleden. Jan Luiten van Zanden is emeritus hoogleraar economische geschiedenis aan de Universiteit Utrecht. Zijn onderzoek richt zich op grote maatschappelijke vraagstukken zoals (gender)ongelijkheid en de transitie naar duurzaamheid. Recente boeken van zijn hand zijn De ontdekking van de natuur. De ontwikkeling van biodiversiteit in Nederland van IJstijd tot 21ste eeuw, en, met Maarten Prak, Pioneers of Capitalism. The Netherlands 1000-1800. Dochters van Lucy schreef hij met medewerking van Sarah Carmichael, universitair docent van de Universiteit Utrecht.