Boekenlijst: Literatuur in het kwadraat
door Donner | Donner brengt graag bijzondere boeken onder de aandacht
Er zijn mensen die beweren dat literatuur niets anders is dan een aaneenrijging van teksten die al bestonden. Geen literatuur zonder dat er geen fragmenten literatuur in verweven zijn. Elke literaire tekst, elk verhaal, elk gedicht is een lappendeken van weer andere teksten, andere verhalen, dichtregels.
Zo bezien moet een roman die expliciet naar een andere roman verwijst wel het toppunt van literatuur zijn.
Hier een literair lijstje van boeken die een ander boek als onderwerp hebben:
John Banville, Mevrouw Osmond (Mrs. Osmond, 2017)
&
Henry James, The Portrait of a Lady (1881)
Isabel Archer, gevangen in een verstikkend huwelijk, vlucht van Rome naar Londen, waar ze piekert over wat ze kortgeleden heeft ontdekt: haar echtgenoot heeft haar vele jaren misleid. Wat moet ze doen, welke afslag moet ze nemen in het emotionele labyrint waarin ze zo lang is verdwaald? Wakker geschud door het verdriet en de wetenschap dat haar groot onrecht is aangedaan, besluit ze om, net als in haar jeugd, voor haar vrijheid en onafhankelijkheid te vechten. Spoedig zal Isabel naar Italië moeten terugkeren om daar de confrontatie met haar echtgenoot aan te gaan en zich te bevrijden van zijn machtige greep op haar. Zal ze hem te slim af kunnen zijn?
John Banville blaast de heldin uit Henry James’ befaamde en verfilmde roman The Portrait of a Lady nieuw leven in: Mevrouw Osmond is een meesterlijke roman over verraad, bedrog en moraal, en biedt een opwindend en verrassend portret van een onvergetelijk personage.
Robert Menasse, De hoofdstad (Der Hauptstadt, 2017)
&
Robert Musil, De man zonder eigenschappen (Der Mann ohne Eigenschaften, 1930)
De man zonder eigenschappen, de grote maar onvoltooide roman van Robert Musil, speelt een belangrijke rol in de roman die Menasse in Europese hoofdstad Brussel situeerde. EU-beambte Fenia Xenopoulou staat voor een lastige opgave. Ze moet het imago van de Europese Commissie opvijzelen via een groot jubileumevenement. Maar de vraag is hoe? Via een hoge beambte, doorgaans als 'de voorzitter' aangeduid probeert ze tot een oplossing te komen. Ze moet alles van hem weten te zien komen. Ze besluit zelfs het boek (Musils roman) te gaan lezen dat hij aan het lezen is - ook al beschouwt zij romans als idioot. De hoofdstad is Menasses langverwachte, grote roman over de Europese Unie. Hij verbleef jarenlang in Brussel om ter plaatse onderzoek te doen. Het boek was reeds bij verschijning een groot succes en werd bekroond met de Deutscher Buchpreis.
Emily Kocken, De kuur (2017)
&
Thomas Mann, De toverberg (Der Zauberberg, 1925)
Zakenman Yves Altman is al zijn hele leven in de ban van Thomas Manns beroemde roman De Toverberg. Met zijn nieuwe vriendin en zijn vier kinderen reist hij af naar de Schatzalp in het Zwitserse Davos, waar Thomas Mann zijn boek situeerde. Hij vindt het belangrijk zijn liefde voor De Toverberg met zijn gezin te delen. Vanaf het begin van de reis gaat alles echter anders dan gepland, verwart iedereen plaats en tijd en lijken er ongrijpbare machten in het spel. Yves heeft een geheime agenda en de onderdrukte verlangens van zijn vriendin en zijn kinderen creëren een dilemma. Kunnen ze nog terug?
De kuur is een verontrustende zoektocht naar identiteit, een duister sprookje en een familiesaga over liefde in alle vormen.
Kamel Daoud, Moussa of de dood van een arabier (Meursault, contre-enquête, 2013)
&
Albert Camus, De vreemdeling (L'étranger, 1942)
Met Moussa of de dood van een Arabier heeft Kamel Daoud een stem gegeven aan ‘de Arabier’ uit de Franse klassieker De vreemdeling van Albert Camus. Haroen wordt al zijn hele leven gekweld door de zinloze moord op zijn broer door Meursault, de beruchte antiheld uit Camus’ roman. Haroen besluit zijn broer uit de anonimiteit te halen door hem een naam te geven: Moussa. En een stem, die de gebeurtenissen beschrijft die leidden tot Moussa’s dood op een oogverblindend Algerijns strand. De roman Moussa of de dood van een Arabier is tegelijkertijd een liefdesverklaring aan en overpeinzing van de Arabische identiteit, waarin het kolonialisme en de druk van het geloof een grote rol spelen. Kamel Daoud won met Moussa of de dood van een Arabier de Prix Goncourt du Premier Roman 2015.