The Arts

1. Aart Hoekman

Marte Röling

1. Bamber Delver & Sajad Salmanpour

De Vrije Vogels van Amsterdam 2e druk

De Vrije Vogels Van Amsterdam is een ode aan de paradijsvogels, de dwarsliggers en de excentriekelingen die de vrijheid van de stad belichamen. Bestaat deze vrijheid anno nu nog steeds? Meer dan 100 bijzondere mensen worden geportretteerd zoals: Fabiola, Bet van Beeren, Dolly Bellefleur, Jenny en Julia Hazenberg, Chiko, Jacov Valentine, Christmas Twins, Blinde Bennie, Mathilde Willink, Fong Leng, Phil Bloom, Jango Edwards & Festival of Fools, Nina Hagen, Pater van Kilsdonk, Loe Lap, Ben Ali Libi, stringskater Henri Pronker, Zwarte Riek en vele anderen. Ook de vrijgevochten vogels van nu krijgen aandacht zoals Bas Kosters, Fardad Dadvand, Diana Ozon, kunstcollectief Splitter Splatter en Beppy Viergever. Rob Malasch: "Dit boek wordt een standaard- en naslagwerk voor de vele generaties na ons.” Herziene en aangevulde 2e druk, december 2024

1. Charles Dumas

Jan Spaan (1742-1828)

Deze publicatie behandelt het leven en werk van de Amsterdamse kunstenaar Jan Spaan en gaat tevens in op het werk van kunstenaars uit zijn directe omgeving, zoals zijn leermeester Jan de Beijer (1703-1780) en zijn kunstbroeders Johannes Schouten (1716-1792) en diens zoon Hermanus Petrus (1747-1822). De auteur, Charles Dumas, neemt allereerst de verwarring weg die nog steeds bestaat tussen enerzijds de rooms-katholieke tekenaar, graveur, schilder en knipkunstenaar Jan Spaan (1742-1828) en anderzijds diens tijd-, naam- en plaatsgenoot, de eveneens katholieke Jan Spaan (1744-1820). Deze laatste was werkzaam als lijstenmaker, restaurateur, taxateur, en kunsthandelaar. De kunstenaar Spaan kwam op zeer jeugdige leeftijd uit het Duitse Ascheberg naar Nederland. Zijn eerst bekende werk, gemaakt op tienjarige leeftijd, is een tekening met een schijnbedrieger. Mogelijk was hij toen een leerling van een ‘schrijfmeester’, door wie hij in de ‘pennekonst’ werd onderwezen. Omstreeks 1755 is hij in de leer gegaan bij Jan de Beijer, die tussen 1751 en 1769 in Amsterdam woonde. Begonnen als leerjongen, ontwikkelde Spaan zich allengs tot assistent van De Beijer. Een van Spaans belangrijkste opdrachtgevers was de vermogende Amsterdamse destillateur, houthandelaar en kunstverzamelaar Gerrit Braamcamp (1699-1771), die als een soort mecenas voor de jeugdige Spaan optrad. In totaal zijn 194 werken van Spaan achterhaald, waaronder 32 mogelijke toeschrijvingen. Voor het merendeel brengen zij de topografie van Amsterdam en omgeving in beeld. Op een paar uitzonderingen na, stammen zijn laatste tekeningen uit het begin van de jaren 1770. Daarna zal hij voornamelijk knipwerken hebben vervaardigd. Het is bovendien aannemelijk dat hij in 1780, op 38-jarige leeftijd, het roer geheel omgooide om glazenier (en huisschilder) te worden. Het is bijzonder dat zich onder de overgeleverde tekeningen van Spaan 52 zogenaamde ateliertekeningen bevinden: louter met de pen getekende voorstellingen met architecturale motieven. Het zijn uitwerkingen op groot formaat – vaak op twee of meer aan elkaar geplakte bladen – van zowel ter plekke gemaakte schetsen, als kopieën naar composities door Jan de Beijer (vandaar dat deze tekeningen in het verleden aan De Beijer zijn toegeschreven). Op dit soort ateliertekeningen zijn doorgaans wel bomen aanwezig, maar geen figuurtjes of overige stoffering. De tekeningen waren niet bedoeld voor de markt, maar werden bewaard in het atelier om, wanneer daar behoefte aan was, als uitgangspunt te dienen bij het vervaardigen van commercieel werk. Ook andere kunstenaars maakten dit soort bladen, maar deze zijn bijna altijd verloren gegaan. Van veertien van Spaans ateliertekeningen is ook een uitgewerkte tekening, een schilderij en/of een knipwerk bekend, dat ernaar is vervaardigd. De auteur besteedt ook aandacht aan het door De Beijer opgerichte tekengenootschap Pax Artium Nutrix, waarvan Spaan mogelijk lid is geweest. Daarnaast staat hij stil bij vijftig getekende Amsterdamse stadsgezichten, die van een vals De Beijer-monogram zijn voorzien en gaat hij nader in op de rol die Spaan, Dirk Verrijk, Johannes Schouten en anderen daarbij mogelijk hebben gespeeld.

1. Rien Alink

Het straatje van Vermeer

We leven in het jaar 2025, 350 jaar na de dood van Johannes Vermeer in 1675. Zijn œuvre blijft tot onze verbeelding spreken. De grote expositie in het Rijksmuseum van 2023 sprak boekdelen: een recordaantal bezoekers. Vermeer is wereldberoemd geworden door zijn interieurstukken. Hij vervaardigde ook twee stadsgezichten: gezicht op Delft en het straatje. De auteur ziet in het werk een stromende beweging die tot de conclusie leidt dat het schilderij een filosofische en poëtische ondertoon krijgt. De “rustige stemming” in Delft maakt in deze zienswijze plaats voor een stadsgezicht in het teken van het voorbijgaan der dingen. Niets is blijvend, alles gaat voorbij, speelt als thema een belangrijke rol. het straatje is veel meer dan alleen maar een straatje. Het is niet minder dan een analyse van het leven zelf. Deze verrassende interpretatie is een bijdrage aan de discussie over dit fascinerende werk in 2025, het herdenkingsjaar van de schilder (1632-1675).

1. Sanneke van Hassel

Tekeningen 2022-2024

1. Titia Voûte

Casper Waaijer in Kazachstan

Casper Waaijer (1995) is autodidact. Hij studeerde aan Nyenrode en belandde na zijn afstuderen in de sales. Daar werd hij niet gelukkig van, zijn drang tot creëren was sterker. Geïnspireerd door het brutalisme, een stroming binnen de architectuur gekenmerkt door blokachtige structuren en lijnen, onafgewerkt gewapend beton en metalen constructies, begon hij enkele jaren geleden kunstwerken te maken. Hij gebruikt verschillende materialen, van wol voor ‘tufting’ tot sjorbanden om mee te ‘weven’ en van zeefdrukken tot verf voor zijn schilderijen. ‘De kleuren groen, blauw en geel, afgewisseld met hier en daar wat feloranje of knalroze bepalen het beeld in dit land. Dit in combinatie met het grijze beton, bijzondere bushokjes, de typische vormen en lijnen waaruit façades zijn opgetrokken en zelfs putdeksels, hebben me enorm geprikkeld om met nieuwe kleurcombinaties en stoffen te werken’, aldus Casper. Als winnaar van de John en Marine Van Vlissingen Art Foundation Prijs kon hij zijn droom verwezenlijken: een reis door Kazachstan maken en daar inspiratie opdoen. Dit boek toont zijn werk dat naar aanleiding van die reis is ontstaan.