Het is juli 1914 en de keizer van Oostenrijk-Hongarije tekent een oorlogsverklaring aan Servië. De ceremonie vindt plaats op een onmetelijke afstand van Piotr, die in een uithoek van het immense Habsburgse keizerrijk woont. Piotr is een simpele ziel, ongeletterd en goedgelovig, en hij vereert de keizer als een godheid. Hij doet klusjes op het dorpsstationnetje en zijn kostbaarste bezit is een afgedankte baanwachterspet.
Na enkele weken bereikt het wereldgebeuren Piotr dan toch. Wanneer hij zijn dienstoproep krijgt, aan hem voorgelezen door een gendarme, is het alsof God zelf hem een bevel heeft gegeven. Hij begint zijn reis naar het front en probeert te begrijpen wat er in de wereld om hem heen gebeurt, terwijl hij wordt verslonden door de onmenselijke machinaties van het oorlogsapparaat.
De eerste Nederlandse vertaling van 'Het zout der aarde' werd in 1937 gezamenlijk uitgegeven door de uitgeverijen Allert de Lange en Wereldbibliotheek. Zij waren getipt door Joseph Roth, die goed bevriend was met Józef Wittlin. De vertaling werd gemaakt door Abraham Elias Boutelje, die zes jaar later in Sobibor omkwam.
Deze geheel nieuwe vertaling door Dirk Zijlstra is voorzien van een nawoord door Madeleine Rietra, vicevoorzitter van het Internationale Joseph Roth Genootschap in Wenen.
Wie houdt van Joseph Roth, moet ook het werk van zijn goede vriend Jozef Wittlin ontdekken. *****
Een grootse, geestige anti-oorlogsroman (...) Na lezing van deze absurdistische roman vraag je je af of Wittlin niet een nog betere schrijver was dan zijn vriend Josef Roth. ****
Een nieuwe, kraakheldere en ondanks de afstand in de tijd zeer eigentijds klinkende vertaling (...) Het is, lijkt me, niet meer dan een daad van eenvoudige literaire rechtvaardigheid
Het zout der aarde onverwijld toe te voegen aan het lijstje grote Midden-Europese romans uit de eerste helft van de twintigste eeuw.
Als je
Het zout der aarde eenmaal hebt gelezen en wilt vertellen waarom het zo treffend is, voel je je een beetje machteloos. De sensatie ervan ervaar je pas bij het lezen. Het boek zelf ter hand nemen is dus het enige goede advies.
Een schitterend gepolijste roman. (...) Wittlin weet net als Joseph Roth de noodlottige sfeer aan de vooravond van de catastrofe raak te treffen.
De roman slaagt in het oproepen van de geest van 1914 in het overjarige Oostenrijk.
Jozef Wittlin (1896-1976) was een Poolse schrijver, dichter en vertaler van joodse komaf. Hij ontvluchtte zijn vaderland vlak voor het begin van de Tweede Wereldoorlog, en wist uiteindelijk met zijn gezin te ontkomen naar de Verenigde Staten.
Het zout der aarde uit 1935 is het meesterwerk waar hij om herinnerd wordt.