Auteur van de Maand: Nelleke Noordervliet
We beginnen het jaar met Nelleke Noordervliet als onze Auteur van de Maand. Op 20 januari zal Noordervliet de Constantijn Huygens Prijs uitgereikt krijgen, die in september aan haar toegekend werd.
Wij eren Noordervliet graag de hele maand lang.
Kijk hieronder en/of kom naar de winkel voor een overzicht van alle leverbare titels uit haar oeuvre. Voor meer over het werk van Nelleke Noordervliet: lees hier het interview dat wij met haar hadden.
Aan het eind van de dag
In een reeks sleutelscènes voert Nelleke Noordervliet in 'Aan het einde van de dag' haar hoofdpersoon terug naar de jaren zeventig-tachtig, naar Suriname en de DDR. Katharina Donker kijkt naar haar rol als dochter, echtgenote, vriendin, politica, publiek figuur. En moeder. Ze ontmaskert leugens en illusies die zij en haar generatiegenoten hebben aangehangen en maakt de rekening op van een leven van goede bedoelingen en tragische uitkomsten. Katharina Mercedes Donker, ex-minister en auteur van twee bestsellers over politiek en de rol van de vrouw, krijgt het verzoek mee te werken aan haar eigen biografie. Ze wil niet. Ze voert een aantal weerspannige gesprekken met haar aspirant-biografe, maar herinneringen dringen zich steeds meer aan haar op. Wat wil ze per se niet kwijt aan de biografe? Wat is te persoonlijk? Wat is te pijnlijk? Geschreven met de analytische blik van een historicus, met psychologische finesse en ironisch stoïcijns zelfinzicht, is Aan het eind van de dag een grootse roman over ouder worden, falen en doorleven.
Door met de strijd
Het essay van de Maand van de Geschiedenis geschreven door Nelleke Noordervliet.
De mensen die het grondgebied bewoonden dat nu Nederland heet hebben keer op keer de machthebbers uitgedaagd. Batavan tegen Romeinen, de Republiek tegen Spanje, patriotten tegen Oranje. Maar Nederland heeft ook aan de andere kant gestaan en opstand onderdrukt. Deden we het goed als opstandelingen? Waren we fair en barmhartig als machthebbers?
Wie regeert maakt vuile handen, maar wie macht begeert moet daar ook toe bereid zijn. Of juist niet?
Altijd roomboter
In ‘Altijd roomboter’ schetst Nelleke Noordervliet het leven van haar overgrootmoeder Engelbertha Teljeur-Wiggelaar, die ze zelf nog gekend heeft. Engelbertha overleed op 97-jarige leeftijd, bij de pinken en vinnig. Sommige dingen waren bekend: haar oudste dochter werd verwekt door een heer van stand. En Abraham Teljeur, een jonge zilversmid, ontfermde zich over de ongehuwde moeder. Andere dingen zocht Noordervliet op in archieven en bibliotheken. Naar veel moest ze raden. Wat veranderde er in dat lange leven? In Nederland. Voor vrouwen. Voor arbeiders. Hoe worden familieverhalen overgeleverd? En familietrekken? In een mengeling van memoire, geschiedschrijving, fictie en essay komt het portret van ‘ouwe oma’ Teljeur en haar nageslacht tot leven en trekt Noordervliet de lijnen naar de tijdgenoten en naar de lateren.
De dikke Gigengack
In De dikke Gigengack laat Nelleke Noordervliet zich van een andere kant zien: vrolijk, frivool en schaamteloos grappig. .Mevrouw Gigengack is een dame van zekere leeftijd die het er niet bij laat zitten in het leven. Begiftigd met een aardige stem en een filosofisch gemoed stapt Gigengack de deur uit, naar groenteboer, naar museum, naar literaire-prijsuitreiking, op zoek naar een man. Hemelbestormende projecten dienen zich aan, maar haar nuchterheid behoedt haar voor een harde landing: bij teleurstelling staat ze zichzelf een moorkop toe. Blijft in Mevrouw Gigengack de heldin dicht bij huis en exploreert ze daar eigenheimse eigenaardigheden, Gigengacks reizen brengt haar buitengaats om in de spiegel van de ander zichzelf te leren kennen. Haar nieuwsgierigheid stuurt haar naar alle uithoeken van Europa en van de wereld. Een Noordervliet op haar best.’ – Algemeen Dagblad ‘Een grappig boek dat meer vertelt over de bezochte landen dan menig BNN-reisprogramma.’ **** – PZC
Tine, of de dalen waar het leven woont
Aan het woord is Everdine van Wijnbergen, Tine, zoals Eduard Douwes Dekker zijn eerste vrouw al voor het schrijven van Max Havelaar placht te noemen. Met haar beide kinderen verblijft ze in Venetië, terwijl Dekker met Mimi in het noorden is. Tijdens haar laatste levensmaanden geeft zij zich in een dagboek rekenschap van wat zij in haar leven nagelaten heeft.
Pelican Bay
Aan het eind van de achttiende eeuw wordt op een Caribisch eiland een gruwelijke moord gepleegd; het slachtoffer is de vrouw van suikerplanter en slavenhouder Jacob Rivers. Zijn nazaat Ada van de Wetering reist erheen om het mysterie te ontrafelen. Ze gaat ook op zoek naar haar verdwenen adoptiebroer Antonio, wiens aanwezigheid in het gezin Van de Wetering een splijtzwam was. Door de waarheid te zoeken over Jacobs leven, probeert Ada tegelijk antwoord te krijgen op de vragen omtrent haar eigen leven die ze altijd heeft ontlopen. Lyrisch en nuchter, ironisch en ernstig, scherp en met mededogen vertelt Nelleke Noordervliet de verhalen van Jacob en Ada, verwantschap over de tijden heen.
Snijpunt
Nora Damave, lerares, stabiel en altijd positief, wordt door een leerling van islamitische afkomst gestoken met een mes. In plaats van sympathie ontmoet ze wantrouwen, vermomd als redelijkheid: wat werd er gezegd? Kan de daad zijn uitgelokt? Nora s ex-echtgenoot Guido Kaspers, zoon van een Italiaanse gastarbeider die hij nooit heeft gekend, wil de wereld versteld doen staan met een spectaculaire ontdekking: de ware identiteit van de cultschrijver E. Fischer, `de Meester , die na zijn wereldwijde succes in de jaren zeventig spoorloos is verdwenen. Wanneer Guido niet terugkeert van zijn vakantie in Umbrië, gaat de zestienjarige Franca haar vader zoeken een daad die de drie levens in een maalstroom van gebeurtenissen en ervaringen sleurt.
Vrij man
Dit is het avontuurlijke, indringende en aangrijpende verhaal van Menno Molenaar, twijfelaar, arts, jurist en dubbelspion. Een man om van te houden, een man om mee in debat te gaan. Plaats van handeling: Nederland en de Nieuwe Wereld. Tijd: halverwege de Gouden Eeuw.
'De beste roman van het afgelopen jaar. De erudiete pageturner die vergelijkingen treft tussen toen en nu, die rede plaatst naast (bij)geloof, verdient een groot publiek. Vrij man zindert, nodigt uit tot reflectie en kleurt de wangen rood.' ***** - De Telegraaf
'Tegen mensen die beweren dat de roman dood is, moet je je niet verweren met essays. Je moet ze een boek als Vrij man in handen drukken. Als ze dan na lezing nog steeds geloven in de dood van de roman, weet je: die zijn definitief niet meer te helpen.' - **** HP/De Tijd
'Noordervliet sprankelt.' - de Volkskrant
'Noordervliet stelt zich ten doel het vastgeroeste beeld van de idylle van de Gouden Eeuw en de daarbij behorende historische clichés te doorbreken. [...] Daar slaagt zij uitmuntend in als zij beeldend het dagelijks leven in de Gouden Eeuw oproept - levendig gepenseeld als op een oud-Hollands schilderij.' - NRC Handelsblad
'Boeiend, empathisch en met veel gevoel voor detail geschreven.' - Trouw
'Een aanstekelijke en meeslepende roman.' - Financieel Dagblad
Het oog van de engel
Het oog van de engel, dat genomineerd werd voor de AKO Literatuurprijs 1992, speelt aan de vooravond van de Franse Revolutie. Een gebiologeerd publiek woont de seances bij van de arts Doppet en het Haarlemse weesmeisje Elisabeth. Verkleed als Engel van Apocalyps verkondigt zij de idealen van vrijheid, gelijkheid en broederschap. Maar worden Elisabeths visioenen veroorzaakt door de trance waarin Doppet haar brengt, of spéélt zij slechts voor zieneres? Nelleke Noordervliet debuteerde in 1987 met Tine of De dalen waar het leven woont en publiceerde sindsdien romans, verhalen en essays. Recentelijk verscheen haar negende roman Vrij man. `Fascinerend [ ] een indrukwekkende prestatie. Hans Warren in PZC `Het boek flonkert als een steen met talrijke facetten: het is spannend als een thriller, intrigerend als een psychologische roman, kleurrijk als een historiestuk. NRC Handelsblad `Een opzienbarend boek, gemeten naar zowel de ambities als het resultaat. Vrij Nederland `Voortreffelijk [ ] De routiniers van de historische roman hebben een waardige nazaat gekregen. De Stem `Nelleke Noordervliet heeft een belangwekkend en aangrijpend boek geschreven dat van begin tot einde boeit. De vragen die zij opwerpt dwingen tot nadenken en tot zoeken naar antwoorden. Juryrapport AKO Literatuurprijs
Millemorti
Anna Arents, docente kunstgeschiedenis aan een Nederlandse universiteit, heeft een half jaar studieverlof aangevraagd om in een afgelegen dal in Zwitserland haar onderzoek te kunnen doen. Vanaf het moment dat ze in Zwitserland arriveert worden haar plannen verstoord: de benodigde boeken zijn niet gearriveerd, waardoor ze werkloos, als lid van de kleine gemeenschap gaat meevoelen met de passies en problemen van de dorpsbewoners. Een natuurramp, in de vorm van een lawine die het dorp overspoelt, schokt Anna en de dorpsgemeenschap uit hun privé-problemen.
Uit het paradijs
Tekenaar David Berk erft het huis van zijn vader in de duinen bij Bloemendaal. Dan meent hij op een zandpad zijn moeder te zien, die al dertig jaar dood is. Vanaf dat moment wordt hij gekweld door herinneringen aan zijn moeder, hoe het was om als negenjarige jongen door haar uit het paradijs getild en naar de familie gevoerd te worden van rijke Brusselse rubberfabrikanten bij wie ze niet welkom waren. Wat gebeurde er daarna met zijn moeder? Hoe is ze gestorven?
Een roman met postuur, een boek dat staat. Noordervliet houdt greep op het verhaal, boeit en schrijft in de stijl van de grote epische vertellers, nuchter, uitbundig, hilarisch, ironisch, vulgair. - de groene amsterdammer
Het is Noordervliet wel toevertrouwd om van welk materiaal dan ook iets bijzonders te maken. - carel peeters in vrij nederland
Zoals Nelleke Noordervliet haar nieuwe roman "Uit het paradijs" begint, is adembenemend. Dit zijn wat je noemt levenskwesties. Noordervliet brengt ze met een groot gevoel voor theater tot leven. Met voor de literaire freaks tal van poëtische verwijzingen. Vakwerk dus. - haagsche courant
Een roman die binnen het beperkte bestek van een burgerlijk familiedrama grote kwesties aansnijdt. - hp/de tijd
Frankrijk in 50 fragmenten
Frankrijk is een gevarieerd land. Caspar Visser ’t Hooft kan dit weten, hij heeft er de afgelopen 30 jaar op zeer verschillende plekken gewoond. Hij schrijft erover op zijn goed bezochte website ‘Schrijver in Frankrijk’. Een keuze uit zijn columns verscheen in 2017 in de bundel ‘Frankrijk in 50 fragmenten’. Dit vroeg om een vervolg, het werd ‘Frankrijk in 50 klanken’. Ditmaal hebben ook andere schrijvers die een band hebben met Frankrijk aan de samenstelling van de bundel meegewerkt: Anneloes Timmerije, Ariejan Korteweg, Bart van Loo, Ineke Holzhaus, Ingrid Vander Veken, Julia Fortuin, Nelleke Noordervliet, Paul Gellings, Peter Hagtingius, Renée Vonk en Willem van Toorn. Van elk van deze auteurs is een tekst (column, gedicht, briefwisseling) in de bundel opgenomen. Met een bonus van Nelleke Noordervliet, die dit jaar de prestigieuze Constantijn Huygensprijs ontving. En zo reizen we met Caspar Visser ’t Hooft, en met de andere schrijvers, van Frans Vlaanderen naar de Riviera, en van de Pyreneeën, via Le Puy en de Vercors naar de Franse Alpen. We bezoeken Parijs en Versailles, we rijden door de Berry, de Cevennen, de Provence, we maken een omweg via Uzès, via Carpentras. We maken ook reizen door de tijd, de Middeleeuwen, de tijd van de zonnekoning, van de Franse Revolutie, van Napoleon. We komen veel Fransen tegen, maar ook een paar interessante Nederlanders. De stukjes zijn niet altijd even serieus, maar dat past bij Frankrijk. Is Frankrijk niet het land van de ‘joie de vivre’?
Kruip nooit achter een geranium
Als je vijftig wordt, is je blik opeens gericht naar de andere kant; die van ‘de ouderen’. In de vorige eeuw was dat een spookbeeld. De kinderen waren het huis uit, je man zag je niet meer staan, je had geen baan en geen uitgebreide schare vriendinnen. Niet voor niets raakten vrouwen tijdens de overgang massaal in een midlifecrisis of depressie. Als je nu vijftig wordt, ziet de toekomst er heel anders uit: de zeventigplussers om ons heen staan middenin het leven. Ze genieten met volle teugen van hun vrijheid. Ze zijn verlost van de zorg voor hun kinderen en verlost van bewijsdrift. Ze gebruiken botox, hebben talloze bezigheden, een groot sociaal netwerk, en nemen een nieuwe knie als dat nodig is.
Barbara van Beukering (journalist, oud-hoofdredacteur van o.a. Het Parool) gaat in Kruip nooit achter een geranium op zoek naar de eerste generatie vrouwen die oud wordt zonder het te zijn. Ze houdt zichzelf en haar rolmodellen van de huidige generatie zeventigers een spiegel voor: hoe is de vrouw van boven de vijftig veranderd in de afgelopen honderd jaar? En hoe kun je met die kennis een leuk (én gezond, sociaal, geestig, geliefd, slim en mooi) oud mens worden?
Met anekdotes en adviezen van: Hedy d’Ancona, Marjan Berk, Noraly Beyer, Ireen van Ditshuyzen, Coot van Doesburgh, Annemarie Jorritsma, Neelie Kroes, Ans Markus, Nelleke Noordervliet, Annemarie Oster, Jacquelien de Savornin Lohman, Wouke van Scherrenburg, Gerdi Verbeet en Olga Zuiderhoek.
De edelman; Volg je eigen weg / Belle van Zuylen; Nelleke Noordervliet
In 1763 verscheen in Amsterdam de satirische novelle De edelman, het in het diepste geheim en in het Frans geschreven debuut van Belle van Zuylen (1740-1805). Deze mijlpaal in de Nederlandse literatuur bevat, hoe kort ook, een schitterende aanval van de destijds 23-jarige Isabelle van Tuyll van Serooskerken, zoals Belle officieel heette, op haar eigen milieu: de adel. Toen het geheim uitkwam, slaagde haar woedende vader erin de hele oplage op te kopen en te vernietigen. Op drie exemplaren na. Zijn toorn moet gewekt zijn door de onvergetelijke scène waarin een jonkvrouw die zich schaken laat, langs een touw uit haar raam klimt maar van tevoren voor het maken van een zachte landing een laagje schilderijen op de grond heeft laten vieren: familieportretten van haar voorvaderen. In 2013 was het 250 jaar geleden dat De edelman verscheen. Tijd voor een nieuwe, sprankelende vertaling, van de hand van Rosalien van Witsen, maar niet zonder een prachtig begeleidend stuk, speciaal voor deze feestelijke gelegenheid geschreven door Nelleke Noordervliet (1945), sinds jaar en dag kritisch bewonderaarster van Belle van Zuylens werk.
Schatplicht
Een romanschrijver is geen puntenslijper in een ivoren toren. Wie literaire fictie bedrijft, wordt gevoed door straatrumoer en wetenschap en alles daartussenin. Een schrijver is schatplichtig - aan vakgenoten en voorgangers, aan roemruchte rebellen en de hele verleden tijd. Schatplicht bevat essays over de actualiteit van het verleden en de historiciteit van het heden. Over inspiratie en fascinatie, over de valse troost van vroeger en het belang van helden, over wetenschap als vorm van verbeelding, maar ook over de onredelijke eis van realisme in verhalen. Uit al deze stukken blijkt de functie van fictie: een seismograaf van de werkelijkheid. Behalve van een scherpe pen en de kracht van de verbeelding getuigen ze van het besef in een traditie te staan.
Afbeelding achtergrond: Jan Lievens, Jonge man in een gele mantel (Scottish National Gallery)