Hieronder vindt u een lijst van recente boeken en andere belangrijke titels over Rusland en Oekraïne, fictie en non-fictie.
Oekraïne betekent letterlijk vertaald 'Grensland'. Dit grensgebied, waar door de eeuwen heen grote mogendheden als Polen en Rusland, het Habsburgse en Ottomaanse rijk, nazi-Duitsland en de Sovjetunie met elkaar in botsing kwamen, is pas sinds het uiteenvallen van de USSR in 1991 een onafhankelijke republiek. Niet eerder verscheen in Nederland een geschiedenis van Oekraïne. Ruslandkenner en historicus Marc Jansen (1946) verklaart in dit rijk geïllustreerde overzichtswerk onder veel meer de langzame ontstaansgeschiedenis van Oekraïne, de rol van de Tataren en de Kozakken en de geboorte van de Oekraïense natie. Grensland is onontbeerlijk om de huidige troebelen in Oekraïne te begrijpen.
Rusland is een land zonder natuurlijke grenzen, zonder eenduidige etnische achtergrond, zonder een echte centrale identiteit. En toch is het een van de machtigste landen op aarde, een hoofdrolspeler op het wereldtoneel met een rijke geschiedenis van oorlog en vrede, dichters en revolutionairen. Mark Galeotti, een van de meest bevlogen Ruslandexperts, weet de geschiedenis van misschien wel ’s werelds meest onbegrepen land inzichtelijk te maken. Hij neemt ons mee naar de vorming van een natie, naar oude legendarische helden als Rurik en Vladimir de Grote, naar wonderbaarlijke vorsten als Peter de Grote en Catharina de Grote, naar de opkomst en ondergang van de Romanovs, en natuurlijk naar de Russische Revolutie, de Koude Oorlog, Tsjernobyl en het einde van de Sovjet-Unie. Tot slot beschrijft hij de opkomst van een niet al te opmerkelijke KGB-agent, Vladimir Poetin.
Klassieker, zowel een literair meesterwerk als een historisch standaardwerk. Tragedie van een volk is het eerste alomvattende werk over de Russische Revolutie in één boek. Orlando Figes laat ons de Revolutie begrijpen als een menselijk samenspel van gebeurtenissen. Een monument van geschiedschrijving, dat al vele lezers in het hart heeft geraakt. ‘Als historici vertellers zijn, dan is Figes een meester in de vertelkunst.’ De Standaard ‘Een meeslepende vertelling.’ de Volkskrant
J.W. Bezemer (1921-2000), bij leven hoogleraar Ruslandkunde aan de Universiteit van Amsterdam, publiceerde Een geschiedenis van Rusland in 1988. Het boek werd verplichte kost voor wie zich in dit opmerkelijke land wil verdiepen. In 2010 voegde Marc Jansen, de auteur van Grensland, twee omvangrijke hoofdstukken aan het werk van zijn leermeester toe: over de periode Jeltsin en de eerste ambtstermijnen van Poetin. Ook stelde Jansen alle voorgaande hoofdstukken bij aan de hand van nieuw materiaal dat sinds 1988 uit de Russische staatsarchieven beschikbaar kwam. Inmiddels zijn we vijf jaar verder en is Poetin nog altijd aan de macht. Marc Jansen voegde voor deze nieuwe editie - al de tiende druk! - wederom een hoofdstuk toe, over de politieke gebeurtenissen sinds 2010. Door zijn inspanningen is Een geschiedenis van Rusland anno 2015 up-to-date.
Hubert Smeets, die Rusland vanaf 1990 op de voet volgt, beschrijft de breuklijn in de Russische samenleving met een scherpe pen en een goed oog voor detail. Hubert Smeets (1956) is journalist bij nrc Handelsblad. Tijdens de ondergang van de Sovjet-Unie in 1991 was hij correspondent in Moskou. Van 2003 tot 2007 was hij hoofdredacteur van De Groene Amsterdammer. Hij won de Anne Vondelingprijs voor politieke journalistiek en schreef onder meer Gekrenkte zielen. Vrijheid in Rusland.
Een jonge Russische plantkundige, Nikolaj Vavilov, raakt in de onherbergzame valleien van Centraal-Azië gefascineerd door wilde tarwe. De sleutel tot verbetering van de landbouw, vooral voor de arme Russische boeren, ligt in zijn baanbrekende idee van kruisingen met wilde exemplaren. Op vijf continenten jaagt Vavilov op planten om de grootste collectie zaden ter wereld op te bouwen. Maar in Rusland zijn intussen de communisten aan de macht gekomen en met hen een dodelijke mix van ideologie, fraude en pseudowetenschap. Vavilovs tegenspeler is Trofim Lysenko, die wetenschappelijke wonderen belooft en door Stalin wordt gebruikt om onmogelijke hervormingen door te drukken. In De plantenjager uit Leningrad, de eerste historische roman van Louise O. Fresco, volgen we de hoop en wanhoop van een gedreven wetenschapper, tot Stalins net zich om hem sluit. Het is een aangrijpende geschiedenis van eerlijkheid en moed van een man die werkelijk heeft bestaan en die zich in veel opzichten kon meten met Darwin en Mendel. Zijn werk is vandaag de dag even relevant als in zijn eigen tijd.
Poubelle is een panoramische, hermansiaanse roman die de dilemma's van deze tijd blootlegt. In zijn veelgeprezen lyrisch-scherpe stijl schildert Waterdrinker een meeslepend portret van het zwalkende en verwende Europa en de hedendaagse condition humaine.
De 35-jarige Wessel Stols verkoopt zijn reclamebusiness om zich te wijden aan zijn oude ambitie: het schrijverschap. Maar het schrijven lukt niet. Om inspiratie op te doen reist Wessel naar Rusland. Hij raakt verzeild in een zeer schimmige handel in Sovjetkunst. Een spannend bestaan, maar niet erg houdbaar. Twaalf jaar later is Wessel Europarlementarier. Op het hoogtepunt van de Maidan-opstand in Kiev reist hij af naar Oekraine, waar hij zich wentelt in de decadente, promiscue Oekraiense society. Dan komen de geesten van zijn Russische avonturen weer tot leven, terwijl hij wordt meegezogen in de oorlog in de Oekraine. Een grote roman over het hedendaagse Europa.