Dat gebeurt hier niet

De Verenigde Staten, 1936. Journalist Doremus Jessup verslaat de verkiezingscampagne van de xenofobe en haatzaaiende populist Berzelius 'Buzz' Windrip. In zijn allereerste campagneweek presenteert Windrip zijn verkiezingsbelofte: ieder gezin ontvangt $5000,- per jaar; vrouwen dienen terug te keren naar hun 'heilige plichten als huisvrouw'; Afro-Amerikanen mogen niet stemmen, een hogere opleiding dan de middelbare school genieten of meer dan $10.000 per jaar verdienen; Joden die weigeren 'trouw te zweren aan het Nieuwe Testament' mogen geen overheidsfuncties meer bekleden.
Wanneer Windrip met een overweldigende meerderheid van de stemmen tot president verkozen wordt, ontpopt zich al snel een fascistisch regime. Politieke tegenstanders worden opgesloten in concentratiekampen, dissidenten vluchten naar het buitenland en Mexico, Canada en delen van Zuid-Amerika dreigen op
gewelddadige wijze geannexeerd te worden. Jessup gelooft niet dat de situatie stand zal houden - of toch? In Dat gebeurt hier niet toonde Sinclair Lewis reeds in 1935 aan: het kan hier wél gebeuren.

Schrijver en journalist Sinclair Lewis (1885-1951) staat bekend om zijn satirische en kritische werken over de Amerikaanse kapitalistische cultuur. Hij was de eerste Amerikaan die de Nobelprijs voor de Literatuur won.

Lewis bouwde zijn visionaire dystopie knap en gedetailleerd op. Door de ogen van journalist Doremus Jessup liet hij zien hoe sluipenderwijs krachten kunnen opstaan die, onder applaus van de verongelijkte meerderheid, de democratische rechtstaat ontmantelen.

Een beresterke roman. Sentimentalisme wordt zo veel mogelijk uit de weg gegaan en doordat Lewis focust op tientallen personages, behoud je als lezer ook genoeg afstand. Soms krijg je de indruk non-fictie te lezen in plaats van een roman, wat enorm bijdraagt tot de geloofwaardigheid. Hé, denk je bij het lezen, dat lijkt Donald Trump wel.

Het beeld dat Lewis schetst van een hogere middenklasse die machteloos en inert wordt wanneer de beer los is, is sterk en de betekenis strekt zich uit tot het heden. [...] Lewis keek naar wat er in de jaren dertig onder zijn neus gebeurde met senator Huey Long en de zijnen, en zag een verontrustende parallel met nazi-Duitsland. Hij beschrijft hoe in het door de Great Depression geteisterde Amerika zomaar een fascistisch regime had kunnen ontstaan. Hij doet dat kundig en bevlogen, in een roman die de vergelijking met zijn beste werk echter niet helemaal kan doorstaan.

Dat gebeurt hier niet is een heerlijke maar vooral verontrustende satirische roman. (...) Mocht Lewis kunnen zien wat er vandaag in zijn land speelt, dan zou hij misschien blij zijn omdat hij het zo goed voorspeld had maar vooral heel droevig, juist omdat hij het zo goed voorspeld had.