Uitgesteld: Willem Elsschot opnieuw

Het Tankschip, Pensioen en De verlossing zullen deze middag feestelijk worden gepresenteerd. De ambassadeurs, Tommy Wieringa en Aafke Romeijn, die zich dit voorjaar aan de auteur verbinden, worden geïnterviewd door Marcel Möring.

 ©Johan Jacobs

 ©Marc Deurloo

Het tankschip

In de hilarische novelle Het Tankschip (1941) wordt er bedrogen bij het leven. Jack Peeters is met zijn vrouw en een bevriend echtpaar tijdens een uitstap in het Grand Hotel des Ardennes in Bastogne als de Tweede Wereldoorlog uitbreekt. Peeters is van plan om schatrijk te worden dankzij de verkoop van een tankschip dat in de haven van Marseille ligt. Boorman, een van Elsschots lievelingspersonages, gebruikt Jack Peeters als stroman van een fiscale constructie. Alles wordt in gereedheid gebracht om fors aan belastingontduiking te doen. Het begin van de oorlog komt als geroepen. ‘Oorlog is een zegening. En het kapitalisme heeft toch zijn goede kant, is ’t waar of niet?’

Pensioen

Pensioen (1937) is een vlijmscherpe roman over tragische moederliefde. Willem Verstappen komt tijdens de Eerste Wereldoorlog terecht in een Duits krijgsgevangenkamp. Al die tijd strijkt Willems moeder zijn militiegeld op. Op het einde van de oorlog blijkt Willem, die tewerkgesteld was op een boerderij bij een ‘levenslustige’ Duitse boerin, overleden te zijn. Willems vriendinnetje Bertha, die kort voor zijn vertrek bevallen is van een zoon, Alfred, trouwt met een zekere Wouters. Door een administratieve vergissing geeft hij zijn naam aan Alfred, waardoor Alfred geen aanspraak maakt op het pensioen van zijn overleden vader. Later, als Alfred volwassen is en wil trouwen, wordt de administratieve vergissing ontdekt, wat alles verandert.

De verlossing

De Verlossing (1921) is het tragikomische verhaal over de strijd tussen de socialistische vrijdenker Pol van Domburg en een plaatselijke pastoor. Van Domburg heeft zich met zijn vrouw in het gehucht Groendal gevestigd, waar hij als enige timmerman en winkelier goede zaken doet, vooral omdat hij zijn arme dorpsgenoten overbluft. In de boerengemeenschap is Van Domburg de enige die boeken leest. De nieuwe pastoor van Groendal, de eenogige en stuurse Kips, gaat de strijd aan met hem. Die strijd wordt voor Van Domburg hopeloos als hij met zijn gezondheid begint te sukkelen. Op zijn sterfbed lijkt de vrijdenker zijn nederlaag in te zien, en vraagt hij om de pastoor. Op onverhoedse wijze volgt dan de ontknoping, die met recht en reden een dubbele verlossing genoemd kan worden.