'Eeuwenlang bestond het artsenvak uit geneeskunst zonder veel geneeskunde. Maar die geneeskunst (invoelen, meeleven, troosten en hoop bieden) vormde wel een belangrijke bijdrage aan het herstel van zieken. Door de stormachtige ontwikkeling van wetenschap en technologie in de 19e en 20e eeuw bloeide de geneeskunde op en raakte de geneeskunst op de achtergrond. De patiënt werd voor de dokter meer lichaam dan persoon en daarmee ging een waardevol element in het genezingsproces verloren. In zijn boek vertelt chirurg Piet Leguit op bezielende wijze hoe hij de geneeskunst herontdekte én ging toepassen, tot heil van zijn patiënten en zichzelf.'
Els Borst-Eilers, Raad van Toezicht Helen Dowling Instituut

Compassie voor de patiënt vormt een wezenlijk onderdeel van het genezingsproces en is daarnaast essentieel voor het welbevinden van de arts. Deze visie op je werk als arts is des te indringender als echte genezing niet meer mogelijk is. Wat te doen als je als arts ogenschijnlijk met lege handen staat? Je patiënt in de kou laten staan? Voor oud-chirurg Piet Leguit was dat geen optie.
Verdrongen gevoel biedt jonge artsen een kijkje in persoonlijke vorming, is een reflectie voor gevestigde artsen/specialisten en kan ondersteuning zijn van verpleegkundigen. Voor hen die ziek zijn of waren en voor hen die mogelijk ooit met ziekte te maken krijgen, beoogt dit boek vertrouwen te geven in de menselijke kant van de moderne gezondheidszorg.

Dr. Piet Leguit (1943) geeft nog regelmatig gastcolleges en is actief in diverse aan de gezondheidszorg gerelateerde verenigingen en stichtingen.

'Dit boek is aanzet voor een nieuwe richting in de westerse geneeskunde!'
Hans Jeekel, emeritus hoogleraar heelkunde Erasmus MC


In 2007 publiceerde de gepensioneerde chirurg dr. Piet Leguit een stuk in Medisch Contact (MC 22/2007: 954) met de titel Het verdrongen gevoel. Daarin betoogt hij dat de huidige gezondheidszorg weliswaar tal van technisch knappe hoogstandjes en krachtige medicijnen kent, maar dat hij zich als arts niettemin vaak hulpeloos en inadequaat voelde als hij patiënten met een recidief carcinoom doorverwees naar de internist-oncoloog of de radiotherapeut. Zo'n doorverwijzing was immers vaak maar een doekje voor het bloeden. De prognose was en bleef infaust en intermenselijk liet hij zijn patiënten in de kou staan. Dat stuk is nu uitgegroeid tot een boek met dezelfde titel. Daarin kijkt Leguit terug op zijn loopbaan en haalt herinneringen op aan zijn vader, die ook chirurg was, aan zijn leermeester en zijn patiënten. Ook zijn inspiratiebronnen ontbreken niet: personen die sommigen misschien als dubieus zouden kwalificeren. Leguit zei daar indertijd in dit blad al over: 'Ja, ik weet dat ik mij kwetsbaar maak voor kritiek van de "antikwakbeweging", maar dat is dan maar zo.' Leguit sluit zijn boek - een warm pleidooi voor geneeskunst - af met de medische lotgevallen van een goede vriend die aanleiding zijn tot een overpeinzing over hoop: 'Hoop is een groot goed, iets wat onvervreemdbaar bij de mens hoort en hem ook niet - nooit - mag worden afgenomen. Ook al oordeelt de huidige wetenschap wellicht anders.' Het is Leguit ten voeten uit. HM

De technische kant van een medische behandeling dient perfect te zijn. Indien een medisch specialist het vak technisch niet goed beheerst, dient hij een ander vak te kiezen. De technologische ontwikkelingen staan eigenlijk nog in de kinderschoenen; artsen en specialisten zullen steeds technischer gaan werken. Toch is het niet louter techniek die de gezondheidszorg uit het huidige dal kan halen. Er is meer nodig. Empathie, compassie en menselijkheid zijn onmisbare ingrediënten in de beoefening van de geneeskunst. De positieve werking hiervan is onbetwist, maar is in onze drang naar doelmatigheid en evidence based medicine weggeorganiseerd, omdat de 'harde bewijzen' zouden ontbreken. Niet de patiënt, maar de mens moet centraal staan. Naast inspraak heeft een patiënt ook behoefte aan menselijkheid en mededogen. Verzekeraars en beleidsmedewerkers vinden deze gedachtegang al gauw te exotisch, mede omdat men denkt aan de extra minuten en daarmee aan de kosten. Maar wellicht bespaart deze aanpak juist tijd in het genezingsproces. In het Radboud UMC in Nijmegen loopt op dit moment het zogeheten Reshapeproject. Dat heeft als doelstelling met de meest geavanceerde technische hulpmiddelen, een optimale communicatie met de patiënt te ontwikkelen, zodat deze volwaardig participeert in de besluitvorming omtrent zijn eigen gezondheid. de patiënt staat inderdaad centraal. Ook wordt bespaard op tijd. Hoe de patiënt zich echter als mens voelt, komt nog nauwelijks ter sprake. Door toenemende technologie en tijd- en kostenbesparing kunnen artsen en verpleegkundigen hun hart niet meer kwijt in hun werk. Bijna twintig procent van de assistenten, specialisten en verpleegkundigen zit tegen een burn-out aan. Wat mag barmhartigheid kosten? vraagt oud huisarts en ziekenhuisdirecteur Gerlach Certontaine zich deze maand af in zijn voorzitterscolumn in de het blad Arts en Auto. Hij pleit voor terugkeer naar de menselijke maat. In de NRC van 2 april vertelt een oud huisarts over de behandeling van zijn longontsteking. Technisch prima, maar daarmee uit. Steeds meer stemmen pleiten voor vermenselijking van het zorgsysteem. Recente initiatieven maken het gebrek eraan pijnlijk duidelijk. In de Stichting Zo beter gaan vrijwilligers mee naar het ziekenhuis zodat de informatiestroom door de patiënt goed begrepen wordt. De Stichting Care for Cure houdt zich bezig met verbeterde communicatie naar patiënten met kanker. Naast patiënten hebben ook artsen en verpleegkundigen behoefte aan meer menselijkheid. Onder het motto 'Zorg met hoofd, hart en ziel' helpt de Stichting Mala hen met blijvende passie hun werk te kunnen uitoefenen. Door verontruste arts-assistenten is de Stichting Compassion for Care opgericht een compassie onderdeel van de zorg te doen. Een andere stichting helpt artsen emotioneel gezond te blijven. Een gezond zorgstelstel stoelt, behalve op technische vakbekwaamheid, op mededogen en barmhartigheid. Zowel patiënt als arts als verpleegkundige kan niet zonder. De patiënten niet, om vertrouwensvol te kunnen genezen (of te sterven); de arts en verpleegkundige niet, om hun werk vol overgave te kunnen verrichten. De zeer grote patiënttevredenheid en de arbeidsbevrediging in de tegen de verdrukking in recent geopende Alexander Monrokliniek voor patiënten met borstkanker bewijst dat perfecte techniek, aandacht en menselijkheid prima samen kunnen gaan. Door alle tijden en omstandigheden heen is en blijft een element voor de zieke mens van groot belang, en dat is mededogen.