Marcel Möring in gesprek met Annette Portegies, P.F. Thomése en Jan Siebelink

Weerspiegeld in een waterglas
Maurice Gilliams 1900-1982
Annette Portegies

Niet lang nadat Maurice Gilliams doorbrak met zijn roman Elias of het gevecht met de nachtegalen werd hij in een ziekenhuis opgenomen met een zware depressie. Het was niet de eerste keer dat hij naar de dood verlangde, en het zou ook niet de laatste keer zijn. Schrijvend onderzocht hij de oorzaken van zijn lijden, even nuchter en analytisch als van schaamte en woede vervuld – ‘het dénkend verdriet’ noemde hij de kern van zijn oeuvre.

In haar biografie volgt Annette Portegies hem tijdens de wandelingen die hij door Antwerpen maakte – eerst aan de hand van zijn moeder, die de kerken in de oude binnenstad met hem bezocht, toen naast zijn vader, die in cafés en herbergen op zoek was naar cliënteel voor zijn drukkerij. Ze reist met hem via Turnhout, waar hij op een katholieke kostschool verbleef, naar Amsterdam, waar hij tijdens de Grote Oorlog als vluchteling werd opgenomen. Portegies laat zien dat Gilliams vormgaf aan zijn eerste indrukken, die hem voor het leven zouden tekenen, zoals hij vormgaf aan zijn woorden: zorgvuldig en met overgave bouwend aan een mythe, een schuilplaats, een uitvlucht.

verwacht 1 september

Swansdale
P.F. Thomése

Swansdale speelt zich af in het gelijknamige Engelse plaatsje en is het verhaal van twee gebroken gezinnen, de Dalbergs en de Bergdahls, het ene wat meer gebroken dan het andere. In het bijzonder is Swansdale het prille liefdesverhaal van de bijna-wees Elsa en de mysterieuze jongen Percy. Zij heeft haar moeder nooit gekend; hij tast in het duister over zijn vader. Ze zijn als broer en zus van dode, door henzelf tot leven gefantaseerde ouders. Intussen zitten ze ieder voor zich opgesloten in een gezin waar ze het niet uithouden.
Percy beweert dat zijn vader gesneuveld is in de Vietnamoorlog en dat hij, net als hijzelf, afkomstig is uit Ypsilanti, dat in Amerika ligt.
Elsa kent alleen haar moeders voornaam, Joan, die ze soms uitspreekt in de hoop dat het iets betekent. Verder heeft ze een terugkerend herinneringsbeeld van een witte jurk, waarvan ze altijd heeft gedacht dat het haar moeder was op weg naar een feest.
Wanneer de werkelijkheid doodloopt, zit er niets anders op dan te vluchten, vindt Percy. Maar Elsa kan haar hoop niet opgeven. Het is alles wat ze heeft. 

Tot het imposante oeuvre van P.F. Thomése (1958) behoren onder meer het internationaal geprezen Schaduwkind, de verhalenbundel Zuidland (debuut, winnaar AKO Literatuurprijs) en de romans Vladiwostok! (shortlist Gouden Uil), De weldoener (shortlist AKO Literatuurprijs), De onderwaterzwemmer (shortlist Libris Literatuur Prijs, shortlist ECI Literatuurprijs en shortlist Fintro Literatuurprijs) en het lovend ontvangen Vaderliefde, zijn familieroman annex mythologie van een jeugd.

Brengschuld
Jan Siebelink

In Knielen op een bed violen vertelde de jonge Ruben Sievez het verhaal over de ondergang van het familiebedrijf. In die grote beroemde roman is het geloof van de vader de oorzaak van de teloorgang. Een recente gebeurtenis werpt echter een ander licht op de geschiedenis. Uit een nagelaten briefje van de vroeg gestorven huurbaas van destijds blijkt nu pas dat de huisvesting van de bewoners van de kwekerij altijd gegarandeerd zou moeten blijven. Hoe anders is het verlopen. Brengschuld vertelt het verhaal van hoe geldgebrek de kwekersfamilie noopte een deel van hun grond te verkopen. Door de bouw van een grote tennishal aan de rand van hun overgebleven terrein komt de wereld binnen. Het paradijs raakt verstoord en de ondergang van de kwekerij is aanstaande. In het oeuvre van Jan Siebelink is er een constant decor, maar steeds worden de gebeurtenissen anders beschreven, met een andere bestemming van de personages, vanuit een ander perspectief. Het ritueel van de terugkerende elementen openbaart niet alleen de kern van zijn familie, maar brengt tegelijk het schrijverschap van Jan Siebelink vol aan het licht.

Jan Siebelink groeide op in een streng-godsdienstig christelijk gezin. Hij werd leraar Nederlands en Frans en studeerde in zijn vrije tijd Franse taal- en letterkunde. Naast zijn leraarsbaan begon hij te schrijven en bracht hij een aantal romans en verhalen voort. Zijn belangrijkste romans zijn De herfst zal schitterend zijn, En joeg de vossen door het staande koren, De overkant van de rivier, Vera, Margaretha en de bestseller Knielen op een bed violen. In het laatstgenoemde boek vertelt Siebelink over de godsdienstige kring waar zijn vader toe behoorde en hoe hij daar zelf bij betrokken werd. Van Knielen op een bed violen waren in 2009 meer dan 700.000 exemplaren verkocht. In september 2009 kwam de vijftigste druk uit.