Omschrijving
Op 5 mei 1945 leek heel Nederland eindelijk officieel bevrijd. Maar terwijl de vlaggen tevoorschijn kwamen, waren er nog steeds veel Duitse soldaten en collaborateurs en dat leverde spanningen op. Dronken ss’ers schoten om zich heen. Elders werd een verzetsstrijdster dodelijk getroffen door een kogelregen dwars door haar voordeur. Een Joodse onderduikster, die na lange jaren verstopt te hebben gezeten naar buiten keek, werd het slachtoffer van weer een ander vuurgevecht. De schietpartij op de Dam, waarbij 32 mensen omkwamen, is het bekendste tragische incident van de bevrijdingsdagen. Maar tijdens haar onderzoek in vele, vaak lokale, bronnen ontdekte journalist Marjolein Bax dat in de chaotische dagen tussen 4 en 8 mei nog veel meer dramatische confrontaties plaatsvonden tussen de Duitsers en onder anderen de Binnenlandse Strijdkrachten. Het is een relatief onbekend gegeven dat meer dan tweehonderd mensen het leven verloren tijdens de bevrijding, in plaatsen als Zoetermeer, Amersfoort, Leersum en Mijnsheerenland. In dit boek laat Bax met hun verhalen zien hoe moeilijk het is om de overgang van bezetting naar vrijheid te maken. Een lang verborgen, meeslepend opgetekende geschiedenis.
Nu voor het eerst in kaart gebracht hoeveel incidenten zich in die vijf wanordelijke dagen op zo veel plekken hebben voorgedaan.
+ onthullend en grondig onderzoek + encyclopedisch werk [Bax] signaleert dat de slachtoffers weinig aandacht kregen, omdat hun dood te gevoelig was: sterven tijdens de oorlog is afschuwelijk, sterven tijdens of na de bevrijding is niet te beschrijven. Ze noteert dat de verslagen van de incidenten vaak door BS’ers geschreven zijn, die de schuld consequent bij de Duitsers legden. Haar boek laat zien dat dit beeld eenzijdig en vertekend is.
Voor het eerst duidelijk hoe chaotisch en bloedig de bevrijdingsdagen verliepen.
Bax schetst een onthutsend beeld van de chaotische en gevaarlijke grijze zone die de overgang vormt tussen de bezetting en de bevrijding — het volk wil al dansen, maar het bevindt zich nog op een vulkaan.
Marjolein Bax (1989) is journalist en cultuurwetenschapper. Als redacteur bij NOS Evenementen werkt ze onder meer mee aan televisieprogramma’s over de Tweede Wereldoorlog.